NIJ in Sloten
In Fryslân is een groeiende vraag naar milieuvriendelijke recreatie-accommodaties met een bezoekerservaring dicht bij de natuur. Het gaat daarbij om het anders bouwen of een vervanging van accommodaties: circulair en met natuurlijke bouwmaterialen. In het kader van project ‘Sliepe yn’e takomst’ hebben wij een natuurinclusief en bio based plan gemaakt voor Recreatiepark De Jerden in Sloten. Daarin vormden we een van de zeven ontwerpteams die deelnamen aan dit project.
De Jerden
De focus voor NIJ (Natuur Inclusief de Jerden) ligt op natuurinclusiviteit, omdat deze allesomvattend is: Als we het systeem, waarvan we voor ons overleven afhankelijk zijn in stand willen houden, dan moeten de door de mens gemaakte materialen en processen voortaan in dienst van dit systeem staan! Dat doen we door grotendeels bio based materialen toe te passen, maar we hebben ons daarbij ook de vraag gesteld hoe we de natuur een integrale plek geven in dit plan.
.
We hebben daarin met hulp van Donker Design uit Sneek naar het ecologische systeem van het huidige terrein en het omliggende landschap gekeken. Daarnaast hebben we gezocht naar wat de bebouwing kan bijdragen, ten dienste van de biodiversiteit, dus vanuit de wensen en eisen van planten en dieren. Dit vraagt een andere kijk op architectuur en uitvoering van de recreatiewoningen. De woningen bieden niet alleen een rustplek voor de bezoekers, maar ook de natuur wordt als gelijkwaardige gebruiker integraal opgenomen in het plan.
Ecosysteemdiensten
De woningen in dit waterrijke terrein spelen een belangrijke rol als plekken voor voedsel, veiligheid en voortplanting van verschillende soorten. De natuur levert daarbij een aantal essentiële diensten terug, zoals verkoeling, waterberging, luchtzuivering (regulerende diensten), maar ook culturele diensten als recreatie en ontmoeting. Natuur is bovendien gunstig voor onze gezondheid, biedt rust, en nodigt uit tot ontdekken, spelen en bewegen.
NIJ
Mens en dier leefden sinds de eerste nederzettingen onder 1 dak. We bouwden onze langhuizen en plaggenhutten met natuurlijke materialen uit de nabije omgeving. Vanuit hygiënische motieven werden onze huizen steeds geslotener en vrij recent zijn ze, om redenen van energiebesparing, ontdaan van kieren en gaten. Dieren en planten vinden zo geen plek meer in onze woningen. Wij willen de natuur hier een meer gelijkwaardige plek geven. Door de woningen op te tillen verstoren we het bodemleven niet onnodig en voorzien we in extra schuilmogelijkheden. Nestkasten worden integraal opgenomen in het ontwerp. Het dak vormt een extra oppervlak met kruiden en grassen. Daarmee creeëren we niet alleen extra rijkdom aan flora, maar ook meer voedsel voor insecten en bestuivingsmogelijkheden.
Bio Based
NIJ is hoofdzakelijk uit bio based materialen opgebouwd, door grondstoffen uit de levende natuur toe te passen die na oogst teruggroeien onder ecologisch gezonde condities. Dit heeft allerhande voordelen. Het zorgt voor herstel van biodiversiteit, langdurige CO2-opslag in de woning en een gezonder en prettiger binnenklimaat in zomer en winter.
Bouwen met deze materialen jaagt een alternatieve (lokale) keten aan en een nieuw verdienmodel voor boeren. Het prefab frame is licht van gewicht en wordt opgevuld met lokaal geteelde en verwerkte hennepvezel-isolatie. Dit levert een sterk ademend, comfortabel en gezond binnenklimaat op. De CO-2 positieve schil wordt volledig onder geconditioneerde omstandigheden vervaardigd en als elementen naar de plek gebracht en in elkaar gezet.
Takomst
Wij zien een ‘takomst’ voor ons waarbij we ons als mens op een andere manier verhouden tot de natuur. De uitbuiting van de planeet heeft zijn grenzen bereikt en het verlies aan biodiversiteit gaat met ongekende snelheid. Wij moeten verantwoordelijkheid nemen voor alles wat we doen. Dit vraagt een andere kijk op de architectuur en uitvoering.
De mens positioneert zich al sinds het in cultuur brengen van ‘woeste grond’ boven de natuur. Het wordt tijd dat we deze ego-centrische grondhouding veranderen in een eco-centrische houding, en een positie innemen tussen of met de natuur i.p.v. er boven omdat we hier onlosmakelijk mee verbonden zijn.
